พันธุศาสตร์

 1.  allele คือ  คู่ของยีน บนโฮโมโลกัสโครโมโซม

 

ที่มา : ดัดแปลงภาพจาก http://creationwiki.org/Allele

2.  co-dominant หมายถึง ลักษณะที่อัลลีนแต่ละตัวมีลักษณะเด่นกันทั้งคู่ ข่มกันไม่ลง

ทำให้ฟีโนไทป์ของเฮเทอโรไซโกตแสดงออกมาทั้งสองลักษณะ  เช่น  หมู่เลือดระบบ ABO ซึ่ง หมู่เลือด AB ประกอบด้วยอัลลีน IA และอัลลีน IB

ฟีโนไทป์และจีโนไทป์สีขนของไก่

ที่มา :http://www.bbc.co.uk/bitesize/intermediate2/biology/environmental_and_genetics/phenotype_and_genotype/revision/5/

สีของดอกกุหลาบพันปี

ที่มา : http://en.wikipedia.org/wiki/Dominance_(genetics)#mediaviewer/File:Co-dominance_Rhododendron.jpg

 3.  complete  dominant หมายถึง การข่มของลักษณะเด่นต่อลักษณะด้อยเป็นไปอย่างสมบูรณ์ ทำให้พีโนไทป์ของฮอมอไซกัสโดมิเนนท์และเฮเทอโรไซกัสเหมือนกัน  เช่น  TT  จะมีฟีโนไทป์เหมือนกับ  Tt  ทุกประการ

ที่มา : http://legacy.hopkinsville.kctcs.edu/instructors/Jason-Arnold/VLI/Module3Genetics/Module3Genetics_print.html

4.  dihybrid  cross หมายถึง การผสมโดยพิจารณา 2 ลักษณะ

5.  dominant หมายถึง ลักษณะเด่น ที่แสดงออกเมื่อเป็นฮอมอไซกัสโดมิแนนต์และเฮเทอร์โรไซโกต

6.  gamete หมายถึง เซลล์สืบพันธุ์  (sex  cell) ซึ่งรวมทั้งเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ (sperm) และเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย (egg)

7.  gene  หมายถึง สารพันธุกรรม หรือ หน่วยที่ควบคุมลักษณะทางพันธุกรรม

8.  genotype หมายถึง รูปแบบของยีนที่อยู่คู่กันในสิ่งมีชีวิต เช่น TT, Tt, tt

9.  heterozygote หมายถึง คู่ของแอลลีลที่ไม่เหมือนกัน เช่น Tt  –> พันธุ์ทาง

10.  homozygote หมายถึง คู่ของแอลลีลที่เหมือนกัน เช่น  TT จัดเป็นฮอมอไซกัสโดมิแนนต์ (homozygous  dominant ) เนื่องจากแอลลีนทั้งคู่เป็นลักษณะเด่น หรือ  tt  จัดเป็นฮอมอไซกัสรีเซสซีฟ (homozygous  recessive) เนื่องจากอัลลีนทั้งคู่เป็นลักษณะด้อย  ลักษณะที่เป็นฮอมอไซโกตเราเรียกว่า  พันธุ์แท้

11.  incomplete  dominant หมายถึง การข่มกันอย่างไม่สมบูรณ์ เช่น  การผสมดอกไม้สีแดงพันธุ์แท้กับดอกไม้สีขาวพันธุ์แท้ ได้ดอกสีชมพู แสดงว่าอัลลีนที่ควบคุมลักษณะดอกสีแดงข่มอัลลีนที่ควบคุมลักษณะดอกสีขาวได้ไม่สมบูรณ์

ที่มา : http://www.studyblue.com/notes/note/n/2nd-exam/deck/1249628

ที่มา : http://en.wikipedia.org/wiki/Dominance_(genetics)

12.  karyotype หมายถึง การศึกษาโครโมโซมโดยการถ่ายภาพแล้วนำภาพถ่ายของโครโมโซมมาจัดเรียงเข้าคู่กันและแบ่งเป็นกลุ่มได้

ความรู้เพิ่มเติม

       ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์การแพทย์ ช่วยลดความเสี่ยงเกี่ยวกับการตั้งครรภ์มากขึ้น ปัจจุบันมีความเป็นไปได้ที่จะวิเคราะห์ความผิดปกติของโรคทางพันธุกรรมที่เกิดจากความผิดปกติของโครโมโซมได้จากการตรวจสอบตัวอย่างเนื้อเยื่อจากผู้ใหญ่ เด็ก หรือแม้แต่ทารกในครรภ์ ซึ่งวิธีการทำคาริโอไทป์ ดังแผนภาพนี้

การที่มา : http://anthro.palomar.edu/abnormal/abnormal_1.htm

13.  monohybrid  cross หมายถึง การผสมโดยพิจารณาทีละ 1 ลักษณะ

14.  phenotype หมายถึง ลักษณะที่ปรากฏออกมาให้เห็นซึ่งเป็นผลจากการแสดงออกของจีโนไทป์นั่นเอง   เช่น สีของดอก รูปร่างเมล็ด สีของเมล็ด หมู่เลือด สีตา สีผม โรคทางพันธุกรรมต่างๆ เป็นต้น

15.  recessive หมายถึง ลักษณะด้อย เป็นลักษณะที่จะถูกข่มเมื่ออยูในรูปของเฮเทอร์โรไซโกตและจะแสดงออกเมื่อเป็นฮอมอไซกัสรีเซสซีฟ เช่น tt
16.  test  cross หมายถึง การผสมระหว่างต้นที่มีฟีโนไทป์เด่นกับต้นที่มีฟีโนไทป์ด้อย เพื่อต้องการทราบว่าต้นลักษณะเด่นเป็นลักษณะพันธุ์แท้หรือพันธุ์ทาง ถ้าหากต้นที่ผสมซึ่งเป็นลักษณะด้อยนั้นเป็นพ่อแม่จะเรียกการผสมแบบแบคครอส(back cross)

  แบบทดสอบ

1.     ลักษณะทางพันธุกรรม หมายถึง อะไร

          ก. บรรพบุรุษของสิ่งมีชีวิต

          ข. ความคล้ายคลึงกันของสิ่งมีชีวิต

          ค. ลักษณะต่างๆ ที่ถ่ายทอดได้ของสิ่งมีชีวิต

          ง. ลักษณะต่างๆ ที่ถ่ายทอดจากพ่อแม่ไปยังลูกหลาน

2.     บิดาแห่งพันธุศาสตร์คือใคร

          ก. ชาลส์ ดาร์วิน       ข. ฮูโก เดอ ฟรีส์          ค. คาร์ล คอร์เรนส์        ง. เกรกอร์ โยฮันน์ เมนเดล

3.     สิ่งที่ทำหน้าที่นำลักษณะทางพันธุกรรมจากรุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่งคืออะไร

          ก. เลือด                    ข. เซลล์                       ค. ฮอร์โมน                    ง. เซลล์สืบพันธุ์

4.     ลักษณะใดของมนุษย์ที่สิ่งแวดล้อมมีอิทธิพลมากกว่าพันธุกรรม

          ก. หมู่เลือด                ข. ตาบอดสี                ค. โรคเบาหวาน            ง. ถนัดซ้ายหรือถนัดขวา

5.     ส่วนประกอบใดภายในเซลล์ที่เกี่ยวข้องกับการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม

          ก. นิวเคลียส               ข. เยื่อหุ้มเซลล์            ค. ไซโทพลาซึม            ง. เซนโทรเมียร์

6.     วัวมีเซลล์ร่างกาย (2n) เท่ากับ 60 จะมีเซลล์สืบพันธุ์ (n) เป็นเท่าใด

          ก. 10                      ข. 20                      ค. 30                      ง. 40

7.     Mangifera indica เป็นชื่อวิทยาศาสตร์ของสิ่งมีชีวิตในข้อใด และมีถิ่นกำเนิดอยู่ที่ใด

          ก. มะม่วง – เอเชีย                                     ข. มะม่วง – อินเดีย

          ค. มังคุด – เอเชีย                                      ง. มังคุด – อินเดีย

8.     พ่อและแม่ต้องมีเลือดหมู่ใดจึงจะทำให้ลูกที่เกิดมามีโอกาสมีหมู่เลือดได้ทั้ง 4 หมู่

          ก. A × O                  ข. A × B                  ค. B × AB                 ง. O × AB

9.     ข้อใดเป็นลักษณะทางพันธุกรรมที่มีความแปรผันต่อเนื่อง

          ก. น้ำหนัก                 ข. การห่อลิ้น              ค. หมู่เลือด                ง. การเวียนของขวัญ

10.    ฟีโนไทป์หมายถึงอะไร

          ก. ลักษณะของสิ่งมีชีวิตที่ปรากฏให้เห็น

          ข. ลักษณะของยีนที่ควบคุมลักษณะทางพันธุกรรม

          ค. ลักษณะของสิ่งมีชีวิตที่พิจารณาในระดับโครโมโซม

         ง. การเปลี่ยนแปลงของโครโมโซมจากสภาพหนึ่งไปเป็นอีกสภาพหนึ่งอย่างมีแบบแผน

11.    จากรูป แสดงพงศาวลีของครอบครัวหนึ่ง คำอธิบายใดแปลความหมายได้ถูกต้องที่สุด

          ก. มีลูกชายและหลานชายอย่างละ 1 คนที่ได้ลักษณะเด่นซึ่งทาสีทึบ

          ข. มีลูกสาวและหลานสาวอย่างละ 1 คนที่ได้ลักษณะด้อยซึ่งทาสีทึบ

          ค. มีหลานสาว 1 คน ได้ลักษณะเด่นซึ่งทาสีทึบเช่นเดียวกับพี่สาวของแม่

          ง. มีหลานชาย 1 คน ได้ลักษณะด้อยซึ่งทาสีทึบเช่นเดียวกับพี่ชายของพ่อ

12.     ครอบครัวในแผนภาพมีสมาชิก 5 คน ลูกคนแรกตาบอดสี นอกนั้นตาปกติ ถ้าบุคคลที่ 1 และที่ 2 ต้องการจะมีลูกอีก 1 คน ให้หาโอกาสที่ลูกคนที่ 4 จะตาบอดสีว่ามีกี่เปอร์เซ็นต์

 

               

          ก. 25                      ข. 50                      ค. 75                      ง. 100

13.     เทคโนโลยีชีวภาพหมายถึงอะไร

          ก. เทคนิควิธีการทางชีววิทยาที่มีประโยชน์ต่อมนุษย์

          ข. การผลิตสิ่งมีชีวิตที่ต้องใช้เทคนิควิธีการทางวิทยาศาสตร์

          ค. การนำพืช สัตว์ มาทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่มีประโยชน์

          ง. การนำชิ้นส่วนของสิ่งมีชีวิตมาทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโดยใช้ความรู้ทางชีววิทยาเพื่อผลิตสิ่งต่างๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อมนุษย์

14.     พันธุวิศวกรรมคืออะไร

          ก. การตัดต่อยีนโดยอาศัยสิ่งมีชีวิต

          ข. การตัดต่อยีนจากสิ่งมีชีวิตหนึ่งเข้ากับยีนของสิ่งมีชีวิตอีกชนิดหนึ่ง

          ค. การสร้างสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่โดยอาศัยการตัดต่อยีนของสิ่งมีชีวิตอีกชนิดหนึ่ง

          ง. การตัดต่อยีนจากสิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่งเข้ากับยีนของสิ่งมีชีวิตอีกชนิดหนึ่ง เพื่อให้ได้ยีนที่มีคุณสมบัติตามที่ต้องการ

15.     คำกล่าวใดถูกต้องเกี่ยวกับการโคลน

          ก. สัตว์ตัวใหม่จะมีเพศตามที่เราต้องการ

          ข. การสร้างสัตว์ตัวใหม่โดยใช้เซลล์เนื้อเยื่อของตัวต้นแบบไปผสมกับไข่

          ค. สัตว์ตัวใหม่ที่ได้จากการโคลนมีรูปร่างหน้าตาและนิสัยใจคอเหมือนกัน

          ง. การสร้างสัตว์ตัวใหม่ขึ้นโดยใช้อสุจิของเพศผู้ไปผสมกับเนื้อเยื่อของเพศเมีย

16.     สิ่งใดไม่ถือว่าเป็นเทคโนโลยีชีวภาพแบบดั้งเดิม

          ก. การทำเนยแข็ง         ข. การทำนมเปรี้ยว         ค. การถ่ายฝากตัวอ่อน         ง. การทำอาหารหมักดอง

17.     คำกล่าวใดกล่าวถึงเทคโนโลยีชีวภาพไม่ถูกต้อง

           ก. เทคโนโลยีชีวภาพมีความเจริญควบคู่มากับวิวัฒนาการของมนุษย์

          ข. การเพิ่มผลผลิตทางการเกษตรเป็นการนำเอาเทคโนโลยีชีวภาพมาประยุกต์ใช้

          ค. ความรู้ทางวิทยาศาสตร์โดยเฉพาะกระบวนการทางชีววิทยาถูกนำมาประยุกต์ใช้

          ง. เป็นการใช้ความรู้เกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงหรือมีคุณสมบัติเปลี่ยนไปเท่านั้น

18.     ขั้นตอนแรกของการผลิตฮอร์โมนอินซูลินโดยวิธีทางพันธุวิศวกรรมคืออะไร

          ก. การเชื่อมต่อยีนกับพลาสมิด

          ข. แยกโครโมโซมที่มียีนอินซูลินออกจากเซลล์

          ค. เชื่อมพลาสมิดเข้ากับยีนอินซูลินด้วยเอนไซม์

          ง. นำเซลล์ต้นแบบมาแยกโครโมโซมส่วนที่มียีนอินซูลินออกจากเซลล์

19.     การโคลนมีความหมายสอดคล้องกับข้อใด

          ก. การตัดต่อยีน           ข. การปลูกถ่ายอวัยวะ    ค. การปลูกถ่ายพันธุกรรม          ง. การผสมพันธุ์ข้ามพันธุ์

20.     ข้อความใดผิดเกี่ยวกับการสร้าง DNA สายผสม

          ก. สิ่งมีชีวิตที่ได้เรียกว่า GMO

          ข. เราสามารถเชื่อม DNA ของสิ่งมีชีวิตที่ต่างอาณาจักรกันได้

          ค. ในการตัดและเชื่อมสาย DNA จะใช้เอนไซม์ตัวเดียวกันเสมอ

          ง. เอนไซม์ตัดจำเพาะ 1 ชนิด สามารถตัด DNA ของสิ่งมีชีวิตได้หลายชนิด